อัตราการเต้นของหัวใจ (HR)

อัตราการเต้นของหัวใจ (Heart Rate – HR)

สำหรับกู้ชีพและกู้ภัย

For English click here မြန်မာဘာသာစကားအတွက် ဤနေရာကိုနှိပ်ပါ။

อัตราการเต้นของหัวใจวัดเป็นจำนวนครั้งที่หัวใจสูบฉีดเลือดในเวลา 1 นาที ว่าใจจะเต้นถี่แค่ไหนเมื่อได้เห็นหน้าเธอ วิธีนับก็คือสัมผัสชีพจรตามจุดเส้นเลือดใหญ่ต่าง ๆ สำหรับผู้ใหญ่จะสัมผัสที่จุดชีพจรเรเดียลตรงข้อมือ ในทารกจะสัมผัสที่จุดชีพจรเบรเคียลที่ข้อพับแขน ส่วนผู้ป่วยที่ไม่ตอบสนองจะสัมผัสที่จุดชีพจรแคโรทิดตรงคอครับ

feeling a radial pulse
  • ชีพจรเรเดียล (Radial) – ให้ใช้นิ้วสัมผัสลงไปในร่อง ระหว่างกระดูกเรเดียส (กระดูกข้อมือฝั่งนิ้วโป้ง) กับเอ็นกล้ามเนื้อแขนครับ จากนั้นให้กดน้ำหนักลงไปเล็กน้อย คุณจะรู้สึกถึงจังหวะการเต้นของชีพจรได้ที่บริเวณข้อมือนี้ครับ
Where to feel the pulse on a child's arm
  •  ชีพจรเบรเคียล (Brachial) – ให้คลำเข้าไปในร่องระหว่าง กระดูกต้นแขน กับ กล้ามเนื้อไบเซป หรือกล้ามเนื้อส่วนที่เราเบ่งกล้ามแขนกันนั่นเองครับ ให้กดนิ้วเข้าไปในร่องนี้เพื่อหาชีพจรครับ
feeling a carotid pulse
  • ชีพจรแคโรทิด (Carotid) – คลำหาร่องว่างระหว่าง ลูกกระเดือกหรือหลอดลม กับ กล้ามเนื้อข้างลำคอ (SCM) จากนั้นให้กดนิ้วเข้าไปในร่องข้างลำคอนี้เพื่อเช็กการตอบสนองของชีพจรครับ

ระหว่างวัดชีพจร สามารถนับไปดูนาฬิกาไปว่าใน 15 วินาทีหรือ 0 วินาทีนั้นจะเต้นกี่ครั้ง ผมไม่ค่อยแนะนำให้ใช้มือถือจับเวลานะครับ จะได้เลี่ยงการปนเปื้อนด้วย ถ้าจับเวลา 15 วินาทีก็เอาไปคูณ 4 ถ้าจับเวลา 30 วินาทีก็เอาไปคูณ 2 แล้วคุณจะได้อัตราการเต้นของหัวใจต่อนาที ตัวอย่างง่าย ๆ ตามนี้

  • ถ้านับได้ว่าหัวเต้น 16 ครั้ง ใน 15 วินาที = อัตราการเต้นของหัวใจเท่ากับ 64 (16 x 4 = 64)
  • ถ้านับได้ว่าหัวเต้น 37 ครั้ง ใน 30 วินาที = อัตราการเต้นของหัวใจเท่ากับ 74 (37 x 2 = 74) นั่นเอง

อัตราการเต้นของหัวใจของคนปกติ แบบคร่าว ๆ ควรเป็นดังนี้

 ช่วงวัย   อายุ (ปี)   อัตราการเต้น
ครั้ง/นาที 
ทารก 0-1 80-160
เด็กเล็ก 1-3 80-130
Preschool 3-5 80–110
 เด็กโต  5-12 70–100
วัยรุ่น 12-18 60-100
ผู้ใหญ่ 19 ขึ้นไป 60-100

หมายเหตุ ค่ามาตรฐานเหล่านี้ ไม่สามารถใช้เป็นเกณฑ์ตัดสินอัตราการเต้นของหัวใจในกรณีที่ผู้ป่วยอยู่ในภาวะตื่นตระหนก บาดเจ็บจากอุบัติเหตุ หรือ... ในรายที่มีปฏิกิริยาทางใจเมื่อเจอหน้าบุคลากรทางการแพทย์ (ไม่ว่าจะกลัว ตกใจ หรือแอบเขินคุณหมอคุณพยาบาลนะครับ)

Showing the heart rate listed on a blood pressure device

ปกติแล้ว เครื่องวัดออกซิเจนปลายนิ้วหรือเครื่องวัดความดันดิจิทัลก็จะวัดชีพจรได้อยู่แล้ว ซึ่งถ้าผู้ป่วยตัวสั่น หนาวสั่น เครื่องก็สามารถแสดงค่าอัตราการเต้นของหัวใจผิดเพี้ยนไปได้ ถ้าไม่ชัวร์ ให้วัดใหม่นะครับ

ขอบคุณดร. Kaw สำหรับคำแนะนำด้านการประเมินผู้ป่วยและที่ช่วยแปลเป็นภาษาพม่า ขอบคุณคุณมิ้งค์ที่ช่วยแปลข้อมูลเป็นภาษาไทย ขอขอบคุณมูลนิธิพิทักษ์กาญจน์แม่สอด ดร. ฮันนี่ และ คุณยายลี ช่วยเรื่องรูปถ่าย Heroism takes teamwork.

หากต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับสัญญาณชีพ โปรดคลิกที่นี่


แหล่งอ้างอิง

Arts, M. M. (2567 BE, July 10). What is a Normal Sleeping Heart Rate By Age? Retrieved from Manhattan Cardiology Care: manhattancardiologycare.com/blog/what-is-a-normal-sleeping-heart-rate-by-age

Cleveland Clinic. (2566 BE, March 15). Vital Signs. Retrieved from Cleveland Clinic: my.clevelandclinic.org/health/articles/10881-vital-signs

Limmer, D. O. (2550 BE). Emergency Care 10th Ed. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Education Inc.

Lapum, J. L., Verkuyl, M., Garcia, W., St-Amant, O., and Tan, A. (2018). Vital Sign Measurement Across the Lifespan. Toronto: Ryerson University.

McEvoy, D., and Harper, T. (2567 BE). Wilderness Medicine, 15th ed. . Missoula, Montana: Aerie Backcountry Medicine.

Sapra A, M. A. (2566 BE, May 1). Vital Sign Assessment. StatPearls.

Popular posts from this blog

Patient History

Hear Rate

การประเมินเบื้องต้น Initial Assessment